Comparison of Renal Side Effects of Tenofovir Disoproxil Fumarate and Entecavir Treatments in Patients with Chronic Hepatitis B Infection; The Results of Five-Year-follow-up
Burak Sarıkaya1, Riza Aytaç Çetinkaya1, Ercan Yenilmez1, Ersin Tural2, Sinem Akkaya Işık1, Semiha Çelik Ekinci1, Levent Görenek11Deparment of Infectious Diseases and Clinical Microbiology, Sultan 2. Abdulhamid Han Training and Research Hospital, İstanbul, Türkiye2Deparment of Child Health and Diseases, Sultan 2. Abdulhamid Han Training and Research Hospital, İstanbul, Türkiye
INTRODUCTION: Tenofovir disoproxil fumarate (TDF) and entecavir (ETV) are the first-line drugs in the treatment of chronic hepatitis B virus (HBV) infection. In our study, the development of renal side effects related to the use of TDF and ETV in chronic HBV patients without renal risk factors was evaluated.
METHODS: Patients with chronic HBV infection followed up between 2014 and 2018 were evaluated retrospectively. The patients were divided into ETV-group and TDF-group. Demo-graphic and laboratory findings of the patients were recorded. The change in renal functions was evaluated with the definition of “Decrease in Renal Function (DRF);” a decrease of ≥20% in Estimated Glomerular Filtration Rate (e-GFR) and/or an increase of ≥0.2 mg/dL in serum creatinine compared to the base-level was considered significant. The patients who developed DRF were determined by comparing the creatinine and e-GFR results at the 12th, 24th, 48th, 96th, 144th, 192th, and 240th weeks of treatment with those before treatment.
RESULTS: Of the 126 patients, 77 (61.2%) were in the ETV-group and 49 (38.8%) were in the TDF-group. The groups were homogeneous in terms of demographic characteristics. Pre-treatment mean ALT values were 62.40U/L and 64.88U/L (p=0.273), AST values were 43.77U/L and 44.02 U/L (p=0.720), fibrosis 3.02 and 2.59 (p=0.159) in the TDF and ETV-groups, respectively; and statistically no difference was detected. According to creatinine values, DRF developed in one patient in the TDF-group at week 240, and in two patients in the ETV-group at weeks-48 and 240 (p=0.457). According to e-GFR values, DRF developed in the TDF-group in one patient at week 240. In the ETV group, DRF developed in one patient at week-48, and in two other patients at week-240 (p=0.198) in terms of e-GFR values. There was no statistically significant difference between two-treatment groups in terms of DRF levels.
DISCUSSION AND CONCLUSION: There is no difference between TDF and ETV treatments in terms of the development of renal toxicity in treatment-naive chronic HBV patients. However, patients who are using these two treatments should be closely monitored in terms of serum creatinine and e-GFR values.
Kronik Hepatit B Hastalarında Tenofovir Disoproksil Fumarat ve Entekavir Tedavilerinin Renal Yan etkilerinin Karşılaştırılması; Beş Yıllık Analiz Sonuçları
Burak Sarıkaya1, Riza Aytaç Çetinkaya1, Ercan Yenilmez1, Ersin Tural2, Sinem Akkaya Işık1, Semiha Çelik Ekinci1, Levent Görenek11Sultan 2. Abdülhamid Han Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi, İstanbul2Sultan 2. Abdülhamid Han Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Servisi, İstanbul
GİRİŞ ve AMAÇ: Tenofovir disoproksil fumarat (TDF) ve entekavir (ETV) molekülleri kronik hepatit B virüs (HBV) enfeksiyonu tedavisinde ilk seçenek ilaçlardır. Çalışmamızda, renal toksisite için risk faktörü taşımayan kronik HBV hastalarında TDF ve ETV kullanımına bağlı renal yan etki gelişimi araştırıldı.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmada 2014–2018 yılları arasında kronik HBV tanısıyla tedaviye alınan naif hastalar retrospektif değerlendirildi. Tedavilerine göre hastalar ETV grubu ve TDF grubu olarak ikiye ayrıldı. Hastalara ait demografik bilgiler ve laboratuvar bulguları kaydedildi. Renal fonksiyonlardaki etkilenme “Renal Fonksiyonda Azalma” (RFA) tanımlaması ile değerlendirildi. RFA tanımlaması; tedavi öncesine göre; e-GFR’de ≥%20 azalma ve/veya serum kreatininde ≥0.2 mg/dL artış anlamlı kabul edildi. Tedavinin 12., 24., 48., 96., 144., 192. ve 240. hafta-larındaki kreatinin ve e-GFR sonuçları, tedavi öncesiyle karşılaştırılarak RFA gelişen hastalar belirlendi.
BULGULAR: Çalışmaya alınma kriterlerine göre ETV grubunda 77 (%61.2), TDF grubunda 49 (%38.8) olmak üzere toplam 126 hasta dahil edildi. Gruplar demografik özellikler açısından homojendi. Tedavi öncesi TDF ve ETV kollarında sırasıyla; ortalama ALT değerleri 62.40 U/L ve 64.88 U/L (p=0.273), AST değerleri 43.77 U/L ve 44.02 U/L (p=0.720), fibrozis 3.02 ve 2.59 (p=0.159) olup istatistiksel olarak iki kol arasında fark saptanmadı. Serum kreatinin değerlerinde ki değişim incelendiğinde TDF grubunda 240. haftada bir hastada, ETV grubunda ise 48. ve 240. haftalarda farklı iki hastada RFA gelişti (p=0.457). e-GFR değerlerinde ki değişim incelendiğinde TDF grubunda 240. haftada bir hastada, ETV grubunda ise 48. haftada bir hastada, 240. haftada ise iki farklı hastada olmak üzere toplamda üç hastada RFA gelişti (p=0.198). İki grup arasında RFA gelişimi açısından anlamlı fark saptanmadı.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Tedavi naif kronik HBV hastalarında renal toksisite gelişimi açısından TDF ve ETV tedavileri arasında fark yoktur. Ancak bu iki tedaviyi kullanan hastaların serum kreatinin ve e-GFR değerleri yakın takip edilmelidir.
Manuscript Language: Turkish